Mòn mỏi chờ bồi thường!
Năm 1989, thấy đất hoang hóa, một nhóm người dân xin phép chính quyền trồng cây bạch đàn để cải thiện đời sống. Trong đó, ngoài ông Huỳnh Văn Tiến thì đa số cũng đều là cựu chiến binh, cán bộ hưu trí. Ông Nguyễn Văn Tổng (ngụ TP.Vũng Tàu) làm đại diện dưới tên gọi là “Tổ hưu trí” (do các ông tự đặt). 20 năm sau, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu quyết định thu hồi đất cho doanh nghiệp làm dự án du lịch nhưng không chấp nhận bồi thường cho người dân giá trị quyền sử dụng đất mà chỉ đền bù phần tài sản là cây, ao cá trên đất…
Bức xúc, ông Tổng, ông Tiến cùng các cá nhân trong nhóm trồng cây làm đơn khiếu nại đến các cơ quan chức năng, đến Thủ tướng Chính phủ. Và mặc dù đã có 4 đợt thanh tra của Chính phủ, Thủ tướng đã có 5 lần chỉ đạo UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu giải quyết, lên phương án bồi thường cho 15 cá nhân này từ năm 2011, nhưng cho đến nay đã tròn 10 năm mà phía UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu vẫn chưa thực hiện xong với nhiều lý do khác nhau.
 Bằng khen và huân chương kháng chiến của cựu chiến binh Đoàn tàu Không số. Ảnh: Bình An |
Gần đây nhất là ngày 12/2/2020, Văn phòng Chính phủ đã có Công văn số 1047/VPCP-VI thông báo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình như sau: “Đồng ý với kiến nghị của Thanh tra Chính phủ nêu tại văn bản 20/BC-TTCP ngày 6/1/2020 về việc giải quyết khiếu nại của ông Nguyễn Văn Tổng và 14 hộ dân tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu; UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu tổ chức thực hiện kiến nghị của Thanh tra Chính phủ, giải quyết dứt điểm vụ việc khiếu nại; báo cáo Thủ tướng trước ngày 29/3/2020”.
Thanh tra Chính phủ được nêu trên đã là đoàn thanh tra chính thức thứ 4 của Chính phủ (2 đoàn của Bộ Tài nguyên và Môi trường và 1 đoàn Liên ngành gồm Thanh tra Chính phủ, Bộ TN&MT, Bộ Tư pháp, UBND tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu; 1 đoàn của Thanh tra Chính phủ), cả 4 đoàn đều khẳng định diện tích 5,4 ha thu hồi của “Tổ hưu trí” đủ điều kiện được bồi thường về giá trị quyền sử dụng đất và yêu cầu UBND tỉnh BR-VT chỉ đạo UBND TP.Vũng Tàu lập phương án bồi thường.
Gần đây nhất, ngày 18/3/2020, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu ra thông báo kết luận của Chủ tịch UBND tỉnh tại buổi họp ngày 12/3/2020, trong đó, lãnh đạo tỉnh tiếp tục yêu cầu kiểm tra, xác minh việc tẩy xóa Bản đồ, sổ mục kê lưu tại UBND TP Vũng Tàu; làm rõ tổ chức, cá nhân nào đã trồng cây bạch đàn, đào ao trên khu đất, thời gian thực hiện; tính pháp lý của việc các cá nhân nộp thuế một lần cho các năm; tính pháp lý về quyền sử dụng đất của 15 cá nhân này,…
Như vậy đến thời điểm hiện tại, ông Tổng, ông Tiến và các cá nhân vẫn phải tiếp tục chờ đợi mà không biết đến bao giờ mới được giải quyết đền bù một cách thỏa đáng theo đúng quy định của pháp luật.
 Một cựu chiến binh trước khu đất bị thu hồi. Ảnh: Bình An |
Mới đây, hai ông tiếp tục đứng đơn gửi Phó Thủ tướng thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình, tố cáo lãnh đạo tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cố tình không thực hiện chỉ đạo của Chính phủ khi thu hồi 5,4 ha đất canh tác của các cá nhân nhưng không bồi thường giá trị QSDĐ.
Cựu binh Huỳnh Văn Tiến cho biết, nhóm 15 người ròng rã đi đòi bồi thường hơn 10 năm qua giờ đây chỉ còn lại 8 người, 7 người đã mất vì tuổi già sức yếu. Họ ra đi khi chưa thể hưởng được thành quả nào từ mồ hôi, công sức, tiền của mình bỏ ra để trồng cây trên mảnh đất năm xưa. Trong đó, có những gia đình như gia đình ông Nguyễn Văn Ký (thành viên trong tổ trồng cây, hiện đã mất) đang gặp khó khăn, vợ con ông mòn mỏi chờ đền bù để cải thiện cuộc sống.
“Chúng tôi một lần nữa đã gửi đơn lên Chính phủ và mong muốn với tinh thần của một Chính phủ kiến tạo, một đất nước thượng tôn pháp luật, Thủ tướng sẽ xem xét, chỉ đạo quyết liệt yêu cầu UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu phải bồi thường cho chúng tôi theo đúng quy định của pháp luật”, ông Tiến nói.
Tính pháp lý của 5,4 ha đất đòi bồi thường
Về nguồn gốc cũng như tính pháp lý quyền sử dụng đất của nhóm 15 người “Tổ hưu trí” của ông Tổng được thanh tra như sau: Năm 1980, UBND Đặc khu Vũng Tàu - Côn Đảo quyết định giao 2 khu đất có tổng diện tích hơn 123 ha cho Công ty Rau quả Vũng Tàu để xây dựng trại rau quả. Trong đó, khu quốc doanh chuyên canh dứa do Sở Nông Lâm Thủy quản lý thuộc phường Phước Thắng (nay là phường 11) có diện tích 110 ha.
Do canh tác không hiệu quả, UBND Đặc khu Vũng Tàu - Côn Đảo giao cho UBND phường 11 tạm thời quản lý 40,9 ha đất trồng dứa do Sở Nông Lâm Thủy bàn giao.
Tính đến năm 1995, khu đất 40,9 ha nói trên được chia làm 3 phần. Phần thứ nhất rộng 4 ha, phường 11 giao cho Công ty Du lịch Lâm nghiệp năm 1990. Phần thứ hai rộng khoảng 29 ha do người dân tự bao chiếm, khai phá sử dụng vào mục đích nông nghiệp. Phần thứ ba rộng khoảng 8 ha giao cho một nhóm 15 hộ gia đình tại phường 11, TP.Vũng Tàu trồng cây. Đây cũng chính là khu đất người dân khiếu nại, đòi bồi thường khi UBND tỉnh quyết định thu hồi với diện tích 5,4 ha/8 ha.
Trong quá trình sử dụng đất, mọi người cùng nhau góp vốn, trực tiếp phát quang, cải tạo đất, tự bỏ tiền mua cây giống để trồng và đào ao thả cá chống cháy. Số lượng cây trồng được ông Tổng cho biết khoảng 100 nghìn cây. Tuy nhiên, do bão số 09 (năm 2006) tàn phá dữ dội, cây cối gãy đổ gần hết. Sự việc này khi đó đã được ông Tổng báo lên phường và phường có giấy xác nhận (vẫn còn giữ).
Ngày 24/4/2005, ông Tổng đại diện làm đơn xin cấp giấy chứng nhận QSDĐ nông nghiệp. Ngày 11/6/2008, Chủ tịch UBND thành phố Vũng Tàu có Văn bản số 980/CV-UBND với nội dung: Khu đất đã có 3 quyết định thu hồi của UBND tỉnh vào năm 2004, 2005 và 2007 nên theo khoản 1 Điều 48 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ về thi hành Luật Đất đai thì Nhà nước không cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. “Tổ hưu trí” được tiếp tục sử dụng theo hiện trạng, chờ cơ quan chức năng thực hiện thu hồi đất sẽ xem xét bồi thường, hỗ trợ theo quy định của pháp luật.
Ngày 4/8/2008, UBND TP.Vũng Tàu ban hành Quyết định thu hồi khoảng 5,4ha đất tại phường 11. Ngày 13/10/2008, Chủ tịch UBND TP Vũng Tàu ban hành Quyết định phê duyệt kinh phí bồi thường, hỗ trợ cho 15 cá nhân, nhưng chỉ bồi thường, hỗ trợ tài sản trên đất, không bồi thường giá trị quyền sử dụng đất đối với diện tích này.
 Cựu chiến binh đoàn tàu không số Huỳnh Văn Tiến (bìa trái) trình bày bức xúc. Ảnh: Bình An |
Không đồng tình với quyết định đó, ông Tổng đại diện “Tổ hưu trí” có đơn khiếu nại lên Chủ tịch UBND TP.Vũng Tàu, rồi Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đòi bồi thường giá trị QSDĐ nhưng lần lượt bị bác đơn. Sau đó, ông Tổng làm đơn khiếu nại lên Thủ tướng Chính Phủ…
Tháng 8/2010, Văn phòng Chính phủ đã truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Chính phủ giao Bộ TN&MT chủ trì, phối hợp với UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu kiểm tra, đề xuất biện pháp giải quyết.
Ngày 27/1/2011, Bộ TN&MT có báo cáo số 250/BTNMT-Ttr gửi Thủ tướng Chính phủ, tại báo cáo này Bộ TN&MT nhận xét: căn cứ khoản 6 điều 8 Nghị định 197/2004/NĐ-CP ngày 03/12/2004 của Chính phủ về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thì 15 cá nhân sử dụng đất đủ điều kiện được bồi thường về giá trị quyền sử dụng đất.
Vì thế, Bộ TN&MT kiến nghị Thủ tướng yêu cầu UBND tỉnh BR-VT chỉ đạo UBND TP.Vũng Tàu lập phương án bồi thường cho diện tích 5,4ha đất nông nghiệp cho 15 cá nhân theo quy định.
Xuân Thọ - Bình An
Bài 2: Tỉnh chây ì không thực hiện chỉ đạo của Chính phủ
